කලාපීය සහ ජාතික වර්ධනය සඳහා විභව උත්ප්‍රේරක ලෙස දඹුල්ල-සීගිරිය සහ ත්‍රිකුණාමලය යන ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථාන දෙක ඉලක්ක කර ගනිමින්, ශ්‍රී ලංකාවේ අර්බුදයට ලක්ව ඇති සංචාරක කර්මාන්තය පුනර්ජීවනය කිරීම සඳහා ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව (ADB) ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 100 ක ආධාරක පැකේජයක් හඳුන්වා දී ඇත.
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ ශ්‍රී ලංකා අධ්‍යක්ෂ ටකාෆුමි කඩෝනෝට අනුව, මෙම වැඩසටහන ප්‍රතිපත්ති සහ ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සහාය වීම, පාලනය සහ අලෙවිකරණය වැඩිදියුණු කිරීම, කුසලතා සංවර්ධනය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ඩිජිටල්කරණය වේගවත් කිරීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇත. අභ්‍යන්තර හා බාහිර කම්පනවලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනැගීම කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරමින්, සංචාරක ව්‍යාපාරය සියල්ල ඇතුළත් සහ තිරසාර ආර්ථික වර්ධනයක එන්ජිමක් බවට පරිවර්තනය කිරීමට මෙම මුලපිරීම උත්සාහ කරයි.
තිරසාර සංචාරක අංශයේ සංවර්ධන වැඩසටහන යටතේ, ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව විසින් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 70 ක සහනදායී ණයක් සහ ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 30 ක සාමාන්‍ය ණයක් ලබා දෙනු ඇත. මෙම අරමුදල් යටිතල පහසුකම්වල පවතින හිඩැස් පිරවීම, පෞද්ගලික අංශයේ සහභාගීත්වය ශක්තිමත් කිරීම සහ සාගර හා පරිසර සංචාරක වැනි භාවිතයට නොගත් ක්ෂේත්‍ර වෙත ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක පිරිනැමීම් විවිධාංගීකරණය කිරීමට උපකාරී වනු ඇත.
සංචාරක විශේෂඥයින්ට සැකයක් ....
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ මෙම මැදිහත්වීම අත්‍යවශ්‍ය ශක්තියක් වුවද, වත්මන් ජවිපෙ ප්‍රමුඛ NPP රජයට මෙම මූල්‍ය ආධාර තිරසාර ප්‍රගතියක් බවට පත් කළ හැකිද යන්න පිළිබඳව සංචාරක විශේෂඥයෝ සැක පළ කරති.
ශ්‍රී ලංකා සංචාරක සංවර්ධන අධිකාරියේ (SLTDA) දත්තවලට අනුව, 2024 වසරේ පළමු මාස නවය තුළ සංචාරකයන්ගේ පැමිණීම මිලියන 1.5 ඉක්මවා ඇති අතර, එය වසංගතයට පෙර පැවති මට්ටම්වලට ළඟා වෙමින් තිබේ. කෙසේ වෙතත්, විදේශ විනිමය ඉපැයීම් 2018 වසරේ අගයන්ට වඩා පසුපසින් ඇති අතර, වසර හයකට පෙර ඩොලර් බිලියන 4.4 ක් වූ ආදායම, මේ වන විට ඩොලර් බිලියන 2 ක් පමණ වේ.
කර්මාන්ත විශ්ලේෂකයින් මෙම හිඟයට හේතුව ලෙස ප්‍රතිපත්තිමය නොගැලපීම සහ දුර්වල උපායමාර්ගික දිශානතියට දොස් පවරයි. පැමිණීමේදී වීසා නිකුත් කිරීමේ නීතිවල හදිසි වෙනස්කම්, හෝටල් නවාතැන් සඳහා බදු පැනවීම සහ සංචාරක ව්‍යාපාරයට අදාළ ව්‍යාපාරවලට බලපාන ආනයන සීමා කිරීම් වැනි නිරන්තර නියාමන වෙනස්කම් පිළිබඳව හෝටල් හිමියන් සහ ආයෝජකයින් කිහිප දෙනෙකුම කනස්සල්ල පළ කර ඇත.
සංචාරක කලාප නියාමනවල පැහැදිලි බවක් නොමැතිකම සහ ගමනාන්ත සන්නාමකරණ උපාය මාර්ගයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ප්‍රමාදයන් හේතුවෙන්, මාලදිවයින සහ තායිලන්තය වැනි කලාපීය තරඟකරුවන්ට වඩා ශ්‍රී ලංකාව පසුපසින් සිටින බව තවත් සමහරු පෙන්වා දෙති.
තවද, රජය සිය සමාජවාදී සංවර්ධන න්‍යාය පත්‍රයේ කොටසක් ලෙස "ප්‍රජා සංචාරක ව්‍යාපාරය" ප්‍රවර්ධනය කරන අතර, තීරණ ගැනීමේ අධික මධ්‍යගතකරණය සහ නිලධාරිවාදී අකාර්යක්ෂමතාව හේතුවෙන් ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක වීම මන්දගාමී වී ඇති අතර, පෞද්ගලික ආයෝජන අධෛර්යමත් කර ඇති බව විශේෂඥයෝ තර්ක කරති.
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ කඩෝනෝ අවධාරණය කළේ ණයේ සාර්ථකත්වය ශක්තිමත් පාලනයක් සහ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අඛණ්ඩ පැවැත්ම මත රඳා පවතින බවයි. පැහැදිලි මාර්ග සිතියමක් නොමැතිව, තිරසාර ආර්ථික වාසි සඳහා සිය ස්වභාවික හා සංස්කෘතික වත්කම් උපයෝගී කර ගැනීමට ඇති තවත් අවස්ථාවක් රට විසින් නාස්ති කිරීමේ අවදානමක් පවතී.
කෙටියෙන් කිවහොත්, ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ ඩොලර් මිලියන 100 ක කැපවීම, ශ්‍රී ලංකාවට කලාපයේ ප්‍රමුඛතම ගමනාන්තයක් ලෙස නැවත ස්ථාපිත වීමට වැදගත් අවස්ථාවක් ලබා දෙයි. එහෙත්, රජය තාවකාලික ප්‍රතිපත්ති වෙනස්කම් අතහැර දමා, දිගුකාලීන ස්ථාවරත්වය, ආයෝජක විශ්වාසය සහ තිරසාර සංවර්ධනය කෙරෙහි අවධානය යොමු නොකරන්නේ නම්, සංචාරක අංශයේ ප්‍රකෘතිය අස්ථාවරව පැවතිය හැකි අතර, තවත් ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහනක් නිලධාරිවාදී කැලඹීම් මධ්‍යයේ නැති වී යනු ඇත.
මුලාශ්‍රය :
ADB’s $100 Million Tourism Lifeline Faces Policy Turbulence and Investor Unease
