අනෙකුත් සියල්ලෙහි දී මෙන් ම ආපදාවල දී ද සන්නිවෙදනයේ වැදගත්කම පිලිබදව මේ දිනවල සංදයක් ගොඩ නැගී ඇත.
හරි සන්නිවේදනයක් තිබුනේ නම් මේ ඛේදවාචකය අවමකර ගැනීමට හැකිවනු ඇති බවයි ඒ සංවාදයෙ හරය වන්නේ. ඒ අනුව: භූමිකම්පා, සුනාමි, ටයිෆූන් සහ ගිනිකඳු පිපිරීම්වලට මුහුණ දීමේ දශක ගණනාවක අත්දැකීම් මගින් නිර්මාණය කරන ලද ආපදා සන්නිවේදනයේ ගෝලීය මිණුම් ලකුණක් ලෙස ජපානය පිළිබඳව සොයා බැලිම සුදුසු යැයි හැඟේ. කාලෝචිත, නිවැරදි සහ ඒකාබද්ධ සන්නිවේදනයකින් ජීවිත බේරා ගත හැකි බවට වන මූලධර්මය මත ජපානය සිය පද්ධතිය ගොඩනගා ඇත. ජපන් ආකෘතිය මගින් උසස් තාක්ෂණය, ශක්තිමත් ආයතනික සම්බන්ධීකරණය සහ ආපදා පිළිබඳ දැනුවත් මහජනතාවක් ගොඩනැගීම සිදු කරයි .
ආයතන සහ මාධ්ය අතර සමීප සම්බන්ධීකරණය
මෙම ප්රධාන ශක්තියක් වන්නේ ජපානයේ බහු විධ ස්ථර පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ පද්ධතිය යි. රට පුරා: J-Alert ජාලය රූපවාහිනිය, ගුවන්විදුලිය, ජංගම දුරකථන සහ දහස් ගණනක් ප්රජා ශබ්ද විකාශන යන්ත්ර හරහා ඒකාබද්ධව හදිසි පණිවිඩ ක්ෂණිකව ලබා දෙයි. භූමිකම්පා පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ (EEW) පණිවිඩ බොහෝ විට කම්පනය ආරම්භ වීමට තත්පර කිහිපයකට පෙර පුරවැසියන් වෙත ළඟා වන අතර එමගින් දුම්රිය නැවැත්වීමට සහ කර්මාන්තශාලා ස්වයංක්රීයව වසා දැමීමට ඉඩ සලස යි. සිතියම් සංදර්ශක සමග තත්ය කාලීන උපදෙස් ලබා දෙමින් සුනාමි අනතුරු ඇඟවීම් මිනිත්තු කිහිපයක් ඇතුළත ක්රියාත්මක වේ.
තවත් වැදගත් ලක්ෂණයක් වන්නේ රජයේ ආයතන සහ මාධ්ය අතර සමීප සම්බන්ධීකරණය යි. සත්යාපිත තොරතුරු නිකුත් කිරීමේ දී රාජ්ය විකාශක NHK ප්රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. හදිසි අවස්ථාවල දී, විකාශකයින් වහාම හදිසි විකාශවල මාරු වන අතර, අඛණ්ඩ සජීවී ආවරණය, උපද්රව සිතියම් සහ ඉවත් කිරීමේ උපදෙස් සපයයි. මෙය සියලු ම වේදිකා හරහා ස්ථාවර සහ විශ්වාසදායක සන්නිවේදනය සහතික කරයි.(පැහැදිලිකිරිම පහත)
හදිසි අවශ්යතා සඳහා නිතිපතා පුහුණුව
ජපානය ද ප්රජා දැනුවත් කිරිම් සහ ආපදා සූදානම සඳහා විශාල වශයෙන් ආයෝජනය කරයි. පළාත් පාලන ආයතන නිතිපතා හදිසි අවශ්ය ඉවත් කිරීමේ අභ්යාස පවත්වන අතර, පාසල් සහ සේවා ස්ථාන නිශ්චිත උපද්රවවලට ප්රතිචාර දැක්විය යුතු ආකාරය පිළිබඳව ජනතාව පුහුණු කරයි. සෑම වසරකම, සැප්තැම්බර් 1 වන දින ආපදා වැළැක්වීමේ දිනය ලෙස රට ම එක්ව සමරන අතර, සූදානම පිළිබඳ සංස්කෘතිය ශක්තිමත් කරයි. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස, අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කරන විට මහජනතාව ඉක්මනින් සහ සන්සුන්ව ඊට ප්රතිචාර දැක්විමට පුරුදුව සිටියි.
පණිවිඩ යැවීමේ සරල ක්රියාකාරිත්වය
තාක්ෂණය සහ දත්ත ද ජපානයේ මෙම සාර්ථකත්වය තවත් හෙතුවකි. උසස් සංවේදක මගින් භූ කම්පන ක්රියාකාරකම්, මුහුදු මට්ටම්, වර්ෂාපතනය සහ නායයෑම් අවදානම් නිරීක්ෂණය කරන අතර, බලධාරීන්ට නිශ්චිත, ස්ථාන-නිශ්චිත අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කිරීමට හැකි වේ. පණිවිඩ යැවීම සරල සහ ක්රියාකාරී වේ. - "වහාම ඉවත් කරන්න" හෝ "ඉහළ බිම්වලට යන්න" යනාදි පැහැදිලි උපදෙස් ව්යාකූලත්වයෙන් වළක්වන්නට හේතුවේ.
ජපන් ආකෘතිය ඔප්පු කරන්නේ විශ්වාසදායක තාක්ෂණය, විනිවිද පෙනෙන පාලනය සහ දැනුවත් මහජනතාව ඒකාබද්ධ කළ විට ආපදා සන්නිවේදනය වඩාත් ඵලදායී වන බවයි බවයි. ශ්රී ලංකාව වැනි රටවල් සඳහා, මෙම ප්රවේශය ජාතික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ශක්තිමත් කිරීම සහ ආපදා බලපෑම් අඩු කිරීම සඳහා වටිනා පාඩම් ඉදිරිපත් කරයි.
NHK රුපවාහිනිය
2011 ටෝහෝකු භූමිකම්පාව
මෙහි දී ජපන් මාධ්ය කාර්ය භාරය පිළිබදව ද අදහසක් ඉදිරිපත් කිරීම වදගත්වේ .ආපදාවක් සිදුවිමට පෙර සහ පසු මාධ්ය කටයුතු කල යුතේ කෙසේද යන්න පිළිඳව ගෝලිය වශයෙ වඩාත් පිළිගත් ආදර්ශය වන්නේ ජපානයේ ජාතික මහජන විකාශකයා වන NHK, රුපවාහිය වීම මීට හේතුවයි. ආපදා අවස්ථාවල දී එහි සුවිශේෂී කාර්ය සාධනය තුළින් බොහෝ පාඩම් අපට කියා දෙයි. එය මාධ්ය ආයතනයකට වඩා ජපන් ජන ජීවිතයේ කොටසක් බවට පත්ව ඇති බවයි මාධ්ය විශ්ලේෂකයින් පවසන්නේ. උදැසන නිවසින් එළියට බැසීමට පෙර තමන්ගේ දවසෙ කාලසටහන් සකසා ගැනීමට සෑම පුරවැසියෙකුට ම කාලෝචිත, නිවැරදි සහ ජීවිතාරක්ෂක තොරතුරු ලබාදෙන්නේ NHK රුපවාහිනිය බව ඔවුන් ගේ විශ්වාසය යි. නිරන්තර සවභාවික ආපදාවල මුහුණ දෙන ජපන් ජාතිකයින්ට මෙම සන්නිවේදන ක්රියාවලිය ඊට මුහුණ දීමේ සහ ජාතික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවේ ප්රධාන කුලුනක් ලෙස සැලකේ.
NHK හි ශක්තිමත් ම කාර්යය අතරින් එකක් වන්නේ හදිසි ආපදා ඕනෑම අවස්ථාවක සිය විකාශන ඊට අනුගතව ක්ෂණිකව මාරු වීමේ හැකියාවයි. ජපාන කාලගුණ විද්යා ඒජන්සිය: භූමිකම්පා, සුනාමි හෝ දරුණු කාලගුණය සඳහා අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කරන විට, NHK තත්පර කිහිපයකින් සියලු ම නිත්ය වැඩසටහන් කපා හරියි. 2011 ටෝහෝකු භූමිකම්පාව අතරතුර, NHK වහාම භූ කම්පන තීව්රතා තත්ත්ව විකාශනය කළ අතර "ආරක්ෂිත ස්ථාන වෙත යන්න'' යනුවෙන් නරඹන්නන්ට නැවත නැවතත් උපදෙස් දුන්නේ ය. මෙවැනි ඉක්මන් සන්නිවේදන නිසා සුනාමිය ඇතිවීමට පෙර දහස් ගණනකට උස් බිම් වෙත යෑමට උපකාරී විය.
ප්රධාන නගරවල ස්වයංක්රීය රොබෝ කැමරා 500ක්
ජපානයේ ආපදා සන්නිවේදන ජාලය මහජනතාව ආරක්ෂිතව තබා ගැනීම සඳහා තත්ය කාලීන තාක්ෂණය සහ සම්බන්ධීකරණ තොරතුරු බෙදාගැනීමේ එකතුවක් භාවිතා කරයි. වෙරළබඩ, ගංගා සහ කඳුකර ප්රදේශවල ස්ථානගත කර ඇති, අඛණ්ඩව ක්රියාත්මක 32000 ක පමන සජීවී කැමරා ක්ෂණික දර්ශන දෙමින්, සජීව තත්ත්ව වාර්තාකරන බවයි සඳහන් වන්නේ. ඊට අමතරව ප්රධාන නගරවල ස්වයංක්රීය රොබෝ කැමරා 500 පමණ ක්රියාත්මක වන අතර මෙමගින් භූ කම්පන සංවේදක, කාලගුණ රේඩාර් සහ සුනාමි මාපකවල දත්ත ලබා ගැනීමට සහාය දක්වන අතර, ඒ සියල්ල ජපන් කාලගුණ විද්යා ඒජන්සිය සහ මාධ්ය ආයතන වෙත සෘජුවම සම්ප්රේෂණය වේ. J-Alert පද්ධතිය හරහා, අනතුරු ඇඟවීම් එකවර ජංගම දුරකථන, රූපවාහිනිය, ගුවන්විදුලිය සහ ප්රජා ශබ්ද විකාශන යන්ත්ර වෙත යවනු ලැබේ. රත්රියේ නිදේ සිටියත් ඔවුන් අවදිවන ලෙස මේම මෙම සන්නිවේදන ක්රම බලගන්වා ඇත.
බැටරි බලයෙන් ක්රියාත්මක වන රේඩියෝ
NHK එහි බහුවේදිකා සන්නිවේදන ජාලය හරහා ද විශිෂ්ට සෙවයක් සපයයි. රූපවාහිනිය, ගුවන්විදුලිය, මාර්ගගත වේදිකා, චන්ද්රිකා නාලිකා සහ NHK ජංගම යෙදුම හරහා ආපදා යාවත්කාලීන කිරීම් එකවර සම්ප්රේෂණය වේ. මෙම පහසුකම් නිසා විදුලිය ඇනහිටීම් හෝ ජාල තදබදයක දී පවා මහජනතාවට සත්යාපිත තොරතුරු වෙත ප්රවේශ විය හැකි බව සහතික කෙරේ.
උදාහරණයක් ලෙස, 2016 කුමමොටෝ භූමිකම්පාව අතරතුර, ජංගම දුරකතන ජාල බිඳවැටුණු විට බොහෝ පදිංචිකරුවන් බැටරි බලයෙන් ක්රියාත්මක වන රේඩියෝ සහ NHK චන්ද්රිකා නාලිකා මගින් තොරතුරු ලබාගෙන ඇත.
ව්යාකූලත්වය අවම කිරීම සඳහා සංවේදී නොවන වදන්
NHK හි සන්නිවේදන විලාසයේ වැදගත් ලක්ෂණයක් වන්නේ එහි පැහැදිලි, මඟ පෙන්වීම් සහ ජනතාව භීතියට පත්කරන සංවේදී නොවන භාෂා භාවිතා කිරීමයි. “බලා නොසිටින්න; දැන් ඉවත් වන්න” හෝ “ශක්තිමත් ගොඩනැගිල්ලකට යන්න” යනාදි වාක්ය ඛණ්ඩ ව්යාකූලත්වය අවම කිරීම සඳහා නැවත නැවතත් භාවිතා කෙරේ. 2019 දී හගිබිස් සුළි කුණාටුව අතරතුර, NHK හි සෘජු පණිවිඩ ජාලය නිසා ඈත ප්රාන්ත වෙත ද කාලීන තොරතුරු යැවිමටත් ජනතාව ආරක්ශිත කිරිමටත් හෙතුවු බවයි වාර්තාවන්නේ .
හගිබිස් සුළි කුණාටුව
සත්යාපිත තොරතුරු මත පමණක් කටයුතු කිරීම
තවත් තීරණාත්මක අංගයක් වන්නේ නිරවද්යතාවය සහ සම්බන්ධීකරණය සඳහා NHK හි කැපවීමයි. කාලගුණ විද්යා ඒජන්සිය, ගිනි සහ ආපදා කළමනාකරණ ඒජන්සිය සහ පළාත් පාලන ආයතන යනාදි ආයතනවලින් ලබාගන්නා සත්යාපිත තොරතුරු මත පමණක් NHK කටයුතු කරයි. මෙමගින් වැරදි තොරතුරු අඩු කරන අතර මහජන විශ්වාසය ශක්තිමත් කරයි.
මෙම තොරතුරු සෑම ජනකොටසකට ම තේරුම් ගැනීමට උපසිරැසි, සංඥා භාෂා අර්ථ නිරූපණය සහ බහු භාෂා විකාශන ඇතුළත් සන්නිවේදනය භාවිත කරයි. ඩිජිටල් රුපවාහිනි විකාශය තුළින් එකවර එක ම නාලිකාවෙන් සේවාවන් විශාල ප්රමාණයක් සහතික කරයි. 2020 ටෝකියෝ ගංවතුර අතරතුර, NHK ඉංග්රීසි, චීන සහ කොරියානු භාෂාවලින් යාවත්කාලීන කිරීම් ලබා දුන් අතර, තීරණාත්මක තොරතුරු විදේශිකයින්ට සහ ශ්රවණාබාධිත පුරවැසියන්ට ප්රවේශ විය හැකි ලෙස ලබා දී ඇත.
සමස්තයක් වශයෙන්: වේගය, නිරවද්යතාව සහ ඇතුළත් කිරීම මුල් කරගත් NHK හි ප්රවේශය ලොව පුරා ඵලදායී ආපදා සන්නිවේදනය සඳහා ආදර්ශයක් ලෙස සේවය කරයි.
(සටහන - ටී.එම්.ජී. චන්ද්රසේකර)
(Media Activist, Communication Specialist, Media Trainer, Guest Lecturer)
Former Director News , Director Training and Research at Sri Lanka Rupavahini Corporation
Former Specialist / strategic Communications at Information and Communication Technology Agency of Sri Lanka (ICTA)
Former Media consultant at Sri Lanka CERT
උපුටා ගැනීම - Tmg Chandrasekara ෆේස්බුක් පිටුවෙන්..
