අන්‍යෝන්‍ය තීරුබදු සම්බන්ධයෙන් අමෙරිකාව සමඟ අත්සන් තැබීමට නියමිත කිසිදු අවසන් එකඟතාවකට ශ්‍රී ලංකාව තවමත් පැමිණ නොමැති අතර, ඒ සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා තවමත් පැවැත්වෙමින් පවතින බව විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් පැවසීය.
ශ්‍රී ලංකාව සහ අමෙරිකාව මේ දක්වා සාකච්ඡා වට 17ක් පවත්වා ඇති බවද ඔහු පැවසීය.
සාකච්ඡා මාර්ගයෙන් තීරුබදු 44% සිට 20% දක්වා අඩුකර ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවට හැකිවූ බව පැවසූ අමාත්‍යවරයා, අමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් නොවැම්බර් 13 වන දින නිකුත් කළ නියෝගයකින් ශ්‍රී ලංකාව විසින් අපනයනය කරනු ලබන ඇතැම් ආහාර ද්‍රව්‍ය සඳහා තීරුබදු ශුන්‍ය කළ බවද පැවසීය.
2024 දී ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන වශයෙන් ඇඟලුම් සහ රබර් භාණ්ඩ ඇමෙරිකාවට ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 3ක් පමණ අපනයනය කර ඇති අතර, ඇමෙරිකාවෙන් ආනයනය කර ඇත්තේ ඩොලර් මිලියන 370ක් පමණි. මෙම අසමතුලිතතාවය පියවීම අමෙරිකානු ඉල්ලීම්වල කේන්ද්‍රීය කරුණක් බවට පත්ව තිබේ.
සාකච්ඡා වලට සමීප නිලධාරීන් පවසන්නේ, ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය නිෂ්පාදකයින් දැනටමත් දැඩි අරගලයක නිරත වන යන්ත්‍රෝපකරණ, කෘෂිකර්මය සහ පාරිභෝගික භාණ්ඩ යන අංශවල වෙළඳපොළ ප්‍රවේශය සඳහා අමෙරිකානු කණ්ඩායම දැඩි ලෙස බලපෑම් කරමින් සිටින බවයි.
ආර්ථික විද්‍යාඥයින් අනතුරු අඟවන්නේ පුළුල් මූලෝපායක් නොමැතිව එවැනි කැපවීම් ඉටු කිරීම දේශීය කර්මාන්ත දුර්වල කළ හැකි අතර 2022 දී රට අර්බුදයට ඇද දැමූ අවදානම් තත්ත්වයන් තවදුරටත් උග්‍ර කළ හැකි බවයි.
කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකු සහ මහ බැංකුවේ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකු වන මහාචාර්ය ප්‍රියංග දුනුසිංහ මහතා, ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රවේශය තීරුබදු සාකච්ඡා වලට පමණක් පටු ලෙස සීමා වී ඇති බවට අවවාද කළේය.
"අපනයන විවිධාංගීකරණය ප්‍රගතියක් ලබා නැහැ, ව්‍යාපාරික පරිසරය තවමත් දුර්වලයි, සහ ඵලදායිතාවය වැඩිදියුණු වී නැහැ. මේ නිසා මෑත කාලීන අමෙරිකානු තීරුබදු ඉහළ නැංවීම වැනි බාහිර කම්පනවලට ශ්‍රී ලංකාව නිරාවරණය වී තිබෙනවා," ඔහු CEO Forum 2025 හිදී පැවසීය.
ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයන ආයතනයේ (IPS) මෑත කාලීන අධ්‍යයනයක් මගින් නව තීරුබදු ක්‍රමය යටතේ අපනයන ආදායමෙන් ඩොලර් මිලියන 634ක පාඩුවක් දැනටමත් පුරෝකථනය කර ඇති අතර, අපනයනයට විශාලතම දායකත්වය සපයන ඇඟලුම් කර්මාන්තයට සිදුවන දැඩි බලපෑම ඉස්මතු කර ඇත. එහෙත් මෙම අවදානම් මධ්‍යයේ වුවද, කොළඹ තවමත් තාවකාලික කේවල් කිරීම්වලින් ඔබ්බට ගොස් නැත.
ගෝලීය සන්දර්භය මෙම අභියෝගය තවත් තියුණු කරයි. වොෂින්ටනයේ නව ආරක්ෂණවාදී පිළිවෙත, භාණ්ඩ වෙළඳ හිඟයන් ඉලක්ක කරන අතර, ශ්‍රී ලංකාව අමෙරිකානු තාක්ෂණික ප්‍රවාහයන් මත දැඩි ලෙස රඳා පවතින සේවා අංශය බැහැර කරයි.
මෙම උපක්‍රමය ආසියාවේ නැගීම පිළිබඳ පුළුල් කනස්සල්ලක් පිළිබිඹු කරන අතර, චීනය, ඉන්දියාව සහ ඉන්දුනීසියාව 2030 වන විට ඉහළම ගෝලීය ආර්ථිකයන් අතරට එක්වීමට නියමිතය. භූ දේශපාලනික බලපෑමක් නොමැති කුඩා රටවලට තත්ත්වය ක්‍රමයෙන් අහිතකර වෙමින් පවතී.
මහාචාර්ය දුනුසිංහ සිංගප්පූරුව හොඳ ප්‍රති-තර්කයක් ලෙස උදාහරණයට ගත්තේය. අමෙරිකානු තීරුබදු ක්‍රියාමාර්ගයෙන් සති කිහිපයක් ඇතුළත, සිංගප්පූරුව තරඟකාරීත්වය ගොඩනැගීම, නවෝත්පාදනයන් මෙහෙයවීම, ශ්‍රම බලකාය නැවත පුහුණු කිරීම, සංක්‍රාන්ති කර්මාන්තවලට සහාය දීම සහ විවෘත වෙළඳාමක් ඇති රටවල් සමඟ සබඳතා වර්ධනය කිරීම යන කුළුණු පහකින් යුත් මූලෝපායක් දියත් කර තිබුණි.
"ශ්‍රී ලංකාව තීරුබදු සහන පිළිබඳ සාකච්ඡාවලින් ඔබ්බට ගොස් නැහැ. ඇඟලුම් අපනයනය මත දැඩි ලෙස යැපීම දිගටම පවතින අතර, නිෂ්පාදන හෝ වෙළඳපොළවල් පුළුල් කිරීම සඳහා ක්‍රමානුකූල ප්‍රතිසංස්කරණ කිසිවක් ක්‍රියාත්මක කර නැහැ," ඔහු අනතුරු ඇඟවීය.
