ආර්ථික

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ අගය අද (24) ඉතිහාසගත ලෙස පහළ ගොස් තිබේ.

ඒ අනුව ඉතිහාසයේ පළමු වරට ඇමෙරිකානු ඩොලරයක  අගය  රුපියල්  190.61 ලෙස සටහන්ව තිබිණි. 

රන්ජන්ගේ පාර්ලිමේන්තු කතාව අවසන් වුණේ හඬපට ලීක් කිරිල්ල අවසන් කරමින්ය. දැන් තහවුරුව ඇත්තේ රජයේ රස පරීක්ෂකටත් හොයාගන්න බැරි තරමට හඬපට විකෘතිවී ඇති බවය. දැන් රන්ජන් රේකොඩින් හරහා අරවා අල්ලනවා මේවා අල්ලනවා කියූ උදවිය මීක් නැත.  නැතිනම් ආණ්ඩුවත් ආණ්ඩුවට ආශීර්වාදයක් කියා සිතා හඬපට ලීක් කළ උදවියත් ලීක් කර ගැනීමෙන් වැඩේ අවසන් වූවා කිව්වොත් කතාව නිවැරදිය.

යහපාලන ආණ්ඩුවේ වැරදි අල්ලයි කියා සිතුවත් එයත් නැත. ආදර්ශමත් ආකාරයට රාජ්‍ය ආයතන ප්‍රධානීන් පත්කරයි කියා සිතුවත් එයත් අවසන් වෙමින් ඇත්තේ විකාර නාඩගමකින්ය. ගෝඨාභය ජනාධිපතිගේ  වියත්මගේ උගතුන් කියන උදවියත් මහින්ද අගමැතිගේ පොළව දන්නා කියන උදවියත් මහ මැතිවරණයේදී මන්ත්‍රී වෙන්න හිතාගෙන එළිපිට මරා ගනිමින් සිටියි. 

ඉවත් කරනවා කියූ ඉන්ධන මිල සූත්‍රයද වෙනසක් වුණේ නැත. රට හරහා ඇමරිකානු තාප්පයක් ඉදිවන බව කියූ මිලේනියම් චැලේන්ජ් ගිවිසුම අත්සන් කිරීමට දන්නා හැම ශිල්පයම දාන්න ආණ්ඩුවට සිදුව ඇත. එළවලු හාල් ඇතුළු අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ මිල අහස උසට යන අතර එයවත් පාලනය කරගන්න ආණ්ඩුවට නොහැකිව ඇත. දුරදිග නොබලා සිදුකල වැට් ඇතුළු බදු සංශෝධන හමුවේ රාජ්‍ය ආදායමට තට්ටුවී ඇත. ජාත්‍යන්තර ණය වර්ගීකරණ ආයතන ලංකාවේ මට්ටම පහත දමා ඇත.

නොමිලේ දෙනවා කියූ පොහොර ටික තියා කලින් ආණ්ඩුව දුන්න සහන ටිකවත් දීගන්න ආණ්ඩුවට නොහැකිව ඇත. බලය ලැබූ විගස බැඳුම්කර හොරු අල්ලනවා කිව්වද, ඒ සම්බන්ධ ජාත්‍යන්තර වෝහාරික විගණන වාර්තාව පවා ඔප්පු කලේ, මේ ආණ්ඩුවේ ඉන්න ආර්ථික උපදේශකයන් ඊට වඩා බැඳුම්කර හොරු බවය. දැන් බැඳුම්කරය යන්න ආණ්ඩුවේ උදවියගේ ශබ්ද කෝෂයේත් නැත.   බැලූ බැලූ පැත්තේ දකින්නට ඇත්තේ ආණ්ඩුවේ බැරි බැරියාවය. නොහැකියාවය. අකාර්යක්ෂමතාවය. 

ආණ්ඩුව තවත් ආමාරුවේ වැටුණේ පසුගියදා එළිදැක්වුණු මාස දෙකේ ආණ්ඩුවේ ජනතා රුචිය ගැන වූ සමීක්ෂණ ප්‍රතිඵලය නිසාය. එයින් හෙළිවන ප්‍රධාන කරුණ වන්නේ ගතවූ මාස දෙකක කාලය තුල ආණ්ඩුව සම්බන්ධ ජනතා කැමැත්ත විශාල වශයෙන් පහත බැස ඇති බවය.

ක්‍ෂෙත‍්‍ර ගණනාවක් යටතේ මෙම සමීක්‍ෂණනය කර ඇති අතර ආණ්ඩුව හොද බවට පවසන පිරිස 44% සීමාව දක්වා පහත බැස ඇති බව එම සමීක්‍ෂණයේදී අනාවරණය වී ඇත. ඉතිරි පිරිස ආණ්ඩුවේ ක‍්‍රියාපිලිවෙත අනුගමනය නොකරන හා අදහසක් පල කර නොමැති පිරිසය. 

ආණ්ඩුවේ ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්තිය හොද යයි පවසා ඇත්තේ 19%ක්ය. එනම් සියයට 81ක් ආණ්ඩුවේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියට විරුද්ධය. ආයතනවලට පත් කල පුද්ගලයන් හොද බව කියන්නේ  30%ක් ය. ඒ කියන්නේ සියයට  70ක් එම පත්කිරීම් ගැන එකඟ නොමැති බවය. ජීවන වයදම අඩු කල බව කියන්නේ 17%ක් ය. ඒ කියන්නේ  සියයට 83ක පිළිගැනීම ආණ්ඩුව ජීවන වියදම පාලනය කිරීමට  අසමත්වූ බවය. 

සාමාන්‍යයෙන් ආණ්ඩුවක් බලයට පත්ව මුල් දින සියය කියන්නේ එහි ජනප්‍රියතාවේ ඉහලම අවස්ථාවය. එහෙත් මේ ආණ්ඩුවේ මුල් දින හැට කියන්නේ ජනප්‍රියතාව නැත්තටම නැතිව යන බව ඔප්පු කල කාලයක්ය. ආණ්ඩුවේ  ඇතමුන් මේ බැරිබැරියාව  වහ ගන්න යන්නේ තුනෙන් දෙකක බලයක් නැති නිසා කියාය. එහෙත් දින හැටේ සමීක්ෂණ ප්‍රතිඵලය ඔප්පු කර ඇත්තේ ගෝඨාභය ජනාධිපති කරන්න ජන්දය දුන්න පිරිසෙන් සියයට 60ක් දින 60ක් තුළ ඇත්ත අවබෝධ කරගෙන ඇති බවය.

චීන සංවර්ධන බැංකුව මගින් ශ්‍රී ලංකා රජය තවත් අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 700ක මුදලක් ලබාගැනීමට තීරණය කර තිබේ.

අමාත්‍ය බන්දුල ගුණවර්ධන මාධ්‍ය වෙත සඳහන් කර ඇති ආකාරයට මීට පෙර අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500ක මුදලක් ලබාගැනීමට අදාළව අත්සන් තැබූ ගිවිසුමට අතිරේකව එම ණය මුදල ලබා ගැනීමට සූදානම් වෙයි.

ඒ අනුව ආණ්ඩුව ලෙස පොදුජන පෙරමුණ පත්ව දින 122ක් ගෙවී යන අවස්ථාව වන විට චීන සංවර්ධන බැංකුවට අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 1200ක මුදලක් ණය වී ඇත.

මේ අතර අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ හැර අනෙක් සියලු භාණ්ඩ ආනයනය කිරීම මාස 03කට අත්හිටුවීමට රජය තීරණය කර ඇති බව වාර්තා වන අතර ඒ අනුව මෝටර් රථ, ශීතකරණ , විදුලිපංකා ඇතුළු සුඛෝපභෝගී සියලු භාණ්ඩ ගෙන්වීම  අත්හිටුවා ඇත. මෙහි අපේක්ෂාව මූල්‍ය වෙළෙඳපලේ විනිමය සංචිත පවත්වාගෙන යාමය.

ලොව ප්‍රමුඛතම මූල්‍ය ශ්‍රේණිගත කිරීම් සමාගම් තුනෙන් එකක් වන ස්ටෑන්ඩර්ඩ් ඇන්ඩ් පුවර්ස් හෙවත් එස් ඇන්ඩ් පී ආයතනය ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය මූල්‍ය පිළිබඳ නිල තක්සේරුව ස්ථාවර තත්වයේ සිට සෘණ තත්වය දක්වා පහළ දමා ඇත.

කෙසේ වෙතතත් එම ආයතනය ශ්‍රී ලංකාවට ලබාදී ඇති ශ්‍රේණිගත කිරීමෙහි වෙනදක් සිදුවී නැත. ශ්‍රී ලංකාවට එම ආයතනයෙන් ලබාදී තිබුණු ශ්‍රේණිගත කිරීම වන්නේ බී ශ්‍රේණිගත කිරීමය. වෙනස් වී ඇත්තේ ශ්‍රේණිගතකිරීම්වලට අදාළව එම ආයකනය නිකුත් කරන නිල තක්සේරුවය. සාමාන්‍යයෙන් එම ආයතනය නිල තක්සේරුව ලෙස ධන, ස්ථාවර හා සෘණ යන තත්වයන් තුනෙන් එකක් වශයෙන් සඳහන් කරනු ලබයි.

එම තක්සේරුව ශ්‍රී ලංකාව සමග ගනුදෙනු  කරන රජයන් හා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන සැලකිල්ලට ගනු ඇත. ඒ අනුව ඉදිරි මාස 12ක කාලසීමාව ඇතුළත මූල්‍ය විනය ආරක්ෂා කරගැනීමට කටයුතු නොකළහොත් ශ්‍රී ලංකාවට අදාළ ශ්‍රේණිගත කිරීම් තවත් පහළ දැමීමේ අවදානමක් ඇත.

ශ්‍රී ලංකාවට ණය ලබාදීමේදී ණය පොලි තීරණය කිරීම, ශ්‍රී ලංකාවේ බැඳුම්කර වෙළඳපොළ, ශ්‍රී ලංකාවේ ආයෝජනය කළ යුතුද නැද්ද යන්න පිළිබඳ තීන්දු ගැනීම ආදි කටයුතු සඳහා එම ශ්‍රේණිගත කිරීම බලපායි.ශ්‍රී ලංකාව ලබා ගන්නා ණය ප්‍රමාණය ගෙවිය හැකිද නැද්ද යන්න පිළිබඳව එම ශ්‍රේණිගත කිරීම්වලින් අවබෝධ කරගත හැකිය.

මේ පිළිබඳව කළ විමසීමකදී මහ බැංකුවේ හිටපු නියෝජ්‍ය අධිපති ආචාර්ය ඩබ්ලිව්.ඒ  විජේවර්ධන ප්‍රකාශ කළේ ශ්‍රී ලංකාව වඩාත් අවධානය යොමු කළ යුත්තේ ශ්‍රී ලංකාවට තිබෙන බී වර්ගයේ ශ්‍රේණිගත කිරීම පිළිබඳව බවයි. යම්කිසි රටක ශ්‍රේණිගත කිරීම බීබීබී සෘණ තත්වයට වඩා පහළින් පවතින්නේ නම්, එවැනි රටක් ණය පැහැරහැරීමේ සම්භාවිතාව ඉතා ඉහළ යැයි ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සලකන බවද ඔහු කීය. ශ්‍රී ලංකාව දැන් ඉන්නේ එම තත්වයට වඩා පහළින් බව ඔවු කීය. එවැනි රටක මහ භාණ්ඩාගාරයෙන් නිකුත් කරන බැඳුම්කර කසල බැඳුම්කර ලෙස සාමාන්‍ය වහරේදී හඳුන්වන බවද පෙන්වා දුන්නේය. ශ්‍රී ලංකාව එම ශ්‍රේණිගත කිරීම් වලින් තවත් පියවර හතරක් පමණ ඉදිරියට යා යුතු බවත්, රාජ්‍ය ඒ පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් බවත් ඔහු කීය.

(අනිද්දා )

කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ ඉතිහාසයේ තනි දිනක් තුළ සියලු කොටස් මිල දර්ශකයේ විශාලතම පහළ යාම අද (20) දිනයේ දී වාර්තා විය. 

මෙහිදී සියලු කොටස් මිල දර්ශකය ඒකක 303.10 කින් පහළ ගිය අතර එය පූර්ව ගනුදෙනු දිනට සාපේක්ෂව 6.22% ක පහළ යාමකි. දිනය අවසානයේ දී සියලු කොටස් මිල දර්ශක අගය වාර්තා වූයේ ඒකක 4,571.63 ක් වශයෙනි.

මේ අතර S&P SL20 දර්ශකය මෙතෙක් ඉතිහාසයේ දැවැන්තම කඩා වැටීම වාර්තා කරමින් පූර්ව ගනුදෙනු දිනට සාපේක්ෂව 11.90% ක පහළ යාමක් අද දින වාර්තා කළේය. මෙහිදී ඒකක 262.42 කින් S&P SL20 දර්ශකය පහළ ගිය අතර දිනය අවසානයේ දී එය ඒකක 1,943.55 ක් ලෙසින් සටහන් විය.

දිනයේ ගනුදෙනු තුළින් වාර්තා වූ මුළු පිරිවැටුම රු. මිලියන 420.76 කි.

මීට පෙර කොටස් වෙළෙඳපොළ විශාලතම කඩා වැටීම වාර්තා වූයේ 2010 වසරේ ඔක්තෝබර් 12 වන දිනය.

එදින ඒකක 300.59 කින් සියලු කොටස් මිල දර්ශකය පහළ ගියේය.

පසුගිය මාර්තු 13 වනදායින් පසු අද (20) දින මුල් වරට විවෘත වූ කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ ගනුදෙනු, වෙළෙඳපොළ විවෘත වී මිනිත්තු 2කට පමණක් සීමා විය.

මීට හේතු වූයේ S&P SL20 දර්ශකය පූර්ව ගනුදෙනු දිනට සාපේක්ෂව 5% ක් ඉක්මවූ ප්‍රමාණයකින් පහත වැටීමයි.

පෙරවරු 10.00 ට දෛනික ගනුදෙනු ආරම්භ වූ අතර පෙරවරු 10.02ට ගනුදෙනු තාවකාලිව අත්හිටුවනු ලැබීය.යළිත් වරක් පෙරවරු 10.32 ට සාමාන්‍ය ගනුදෙනු සඳහා කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ විවෘත වනු ඇත.

අද දින පෙරවරු 10.00 සිට පස්වරු 1.00 දක්වා පැය 03 ක කාලසීමාවකට පමණක් ගනුදෙනු සඳහා කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ විවෘතව තිබිණ.

(දෙරණ)

සිමෙන්ති සමාගම් පහකට සිමෙන්ති මිල ඉහළ දැමීම සඳහා පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරියේ සභාපතිවරයා අවසර දී ඇති බව පාරිභෝගික අයිතීන් සුරකීමේ ජාතික ව්‍යාපාරයේ සභාපති රංජිත් විතානගේ  පවසයි.

ඒ  අනුව මෙතෙක් රුපියල් 995.00 කට අලෙවි කළ සිමෙන්ති කොට්ටයක නව මිල රුපියල් 1095.00 කි.

2003 අංක 9 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරි පනත යටතේ සිමෙන්ති මිල වැඩි කිරීම සඳහා පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරියේ අවසරය ගත යුතුව ඇත.

පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරිය විසින් පිරිවැය සළකා බලා සිමෙන්ති මිල වැඩි කිරීම සඳහා සමාගම්වලට අවසර දෙනු ලබයි.

මේ සතියේ තෙවැනි දිනටත් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ අගය අද (19) ඉතිහාසගත ලෙස පහළ ගියේය.ඒ අනුව ඉතිහාසයේ පළමු වරට ඇමෙරිකානු ඩොලරයක රුපියල් අගය අද (19) 188.20 ලෙස සටහන්ව තිබිණි.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව දෛනිකව නිකුත් කරන විනිමය අනුපාතිකවලට අනුව අද ඇමෙරිකානු ඩොලරයක විකුණුම් අගය රුපියල් 188.20ක් ලෙසත් ගැනුම් අගය රුපියල් 184.11ක් ලෙසත් දැක්විණි.

මහ බැංකුව සඳහන් කරන්නේ මේ වසරේ ජනවාරි 1 වැනිදා සිට මාර්තු 13 වැනිදා දක්වා කාලයේදී ඇමෙරිකානු ඩොලරයට සාපේක්ෂව ශ්‍රී ලංකා රුපියල 0.6%කින් අවප්‍රමාණය වී ඇති බවය.

2020 වසරේ මුල් මාස 4 සඳහා මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද අතුරු සම්මත ගිණුම් පිළිබඳ යෝජනාව පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේ දී සම්මත විය.

එම කාලය සඳහා පුනරාවර්ථන හා මූලධන වියදම් වෙනුවෙන් රුපියල් බිලියන 1,470 කුත්, අත්තිකාරම් ගිණුම් වෙනුවෙන් තවත් රුපියල් බිලියන 05කුත් වැය කිරීමට අපේක්ෂිතය.

අතුරු සම්මත ගිණුම ඉදිරිපත් කරමින් මුදල් අමාත්‍යවරයා ජනතාවට ලබා දෙන සහන පිළිබඳ ඉදිරිපත් කළ කරුණු මෙසේ ය.

· රාජ්‍ය සේවක ආපදා ණය සීමාව රුපියල් 250,000 සිට 350,000 දක්වා ඉහළ නැංවීම. ඒ සඳහා වන පොලිය 4.2% සිට 3% දක්වා අඩු කිරීම.

· රාජ්‍ය සේවයේ කාර්ය මණ්ඩලවලට මෙතෙක්කල් පාපැදි මිලදී ගැනීමට ලබාදුන් රුපියල් 6,000/- මුදල 10,000/- දක්වා ඉහළ නැංවීම සහ පොළිය 4.2% සිට 3% දක්වා අඩු කිරීම.

· කාර්යාල සේවක සේවයේ නිලධාරීන්ට වාර්ෂික නිල ඇඳුම් දීමනාව රුපියල් 4,000/- සිට 5,000/- දක්වා වැඩිකිරීම.

· ජාතික රක්ෂණ භාර අරමුදලේ දායකත්වය ලබා සිටින රජයේ සේවකයන්ට වසර තුනකට වරක් ලබාදෙන රුපියල් 5,000/- ඇස් කණ්ණාඩි දීමනාව රුපියල් 8,000/- දක්වා ඉහළ නැංවීම.

· රාජ්‍ය සේවයේ කාර්යාල සේවක සේවය, රියදුරු සේවය, කළමනාකරණ සේවා නිලධාරීන් වෙත වසරකට අවම වශයෙන් දින පහක අනිවාර්ය පුහුණුවක් ලබාදීමේ වැඩපිළිවෙළක් ක්‍රියාත්මක කිරීම.

· ග්‍රාම නිලධාරීන්ගේ -

o කාර්යාල දීමනා මහනගර සභා සහ නගර සභා ප්‍රදේශවල රුපියල් 1,500/- දක්වා වැඩි කිරීම.

o ප්‍රාදේශීය සභා බලප්‍රදේශවල රුපියල් 1,000/- ක් දක්වාත් දෙගුණයකින් වැඩි කිරීම.

o ගමන් වියදම් බලප්‍රදේශය තුළ රුපියල් 200/- සිට 600/- දක්වා ද, ඉන් පිටත රුපියල් 500/- සිට 1,000/- දක්වාත් ඉහළ දැමීම.

o වාර්ෂික ලිපිද්‍රව්‍ය දීමනාව රුපියල් 1,000/- සිට 1,500/- දක්වා වැඩිකිරීම. නිල ඇඳුම් දීමනාව රුපියල් 4,300/- දක්වා වැඩි කිරීම.

o දැනටමත් ඔවුන්ට ගෙවන සන්නිවේදන දීමනාව සහ ගමන් වියදම් දීමනාව එකතු කොට රුපියල් 5,000/- පොදු දීමනාවක් ලබා දීම. 

· වසර 20 කට පසු රණවිරු දීමනා ඉහළ නැංවීම.

· ආබාධිත රණවිරුවන්ට දිවි ඇති තෙක් සම්පූර්ණ වැටුප ගෙවීම සහ ඉන් අනතුරුව එහි ප්‍රතිලාභ ඔවුන්ගේ යැපෙන්නන්ට ලබා දීමට තීරණය කිරීම.

· පොලිස් නිලධාරීන්ගේ වැටුප 238%කින් ඉහළ නංවමින් දින 14 සංයුත්ක දීමනාව වෙනුවට දින 20ක නව දීමනාවක් ලබා දීම.

ඉදිරිපත් කරන ලද බදු සංශෝධන මෙසේ ය.

· සුරාබදු ආඥා පනතේ 35 සහ 52 වගන්ති සංශෝධනය කරමින් නීති විරෝධී මත්පැන් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා පොලිස් නිලධාරීන්ට බලය පැවරීම.

· අපනයන අභිමුඛ ආයෝජන මණ්ඩල සමාගම් විසින් ඇතැම් නිමි ඇදුම් දේශීයව විකිණීමේදී අදාළ වන ඒකක මත පදනම් වූ එකතු කළ අගය මත බදු අනුපාතය රු.75/- සිට රු. 100/- දක්වා වැඩි කෙරේ.

· බදු ගෙවන්නන්ගේ ඉල්ලීම් සැලකිල්ලට ගනිමින් එකතු කළ අගය මත බදු ගෙවීම් දිනය බදු කාල පරිච්ඡේදයක් අවසානයේ එළඹෙන මස 20 වැනි දින ලෙස වෙනස් කෙරේ.

· දේශීයව නිෂ්පාදනය කරන ලද සහල්වලින් සැකසූ සහල් නිවුඩු තෙල් සැපයීම, එකතු කළ අගය මත බදු වලින් නිදහස් කෙරේ.

· සහාධිපත්‍ය නිවාස (Condominium) සැපයීම මත පනවා ඇති එකතු කළ අගය මත බදු පහත සඳහන් අවස්ථාවලදී අය නොකෙරේ.

· සහාධිපත්‍ය නිවාස ව්‍යාපෘතියේ එක් එක් නිවාස ඒකකයක මිල රු. මිලියන 25 නොඉක්මවන විට බදු අය නොකෙරේ.

· එකතු කළ අගය මත බදු (සංශෝධන පනත) බලාත්මක දිනට පෙර දිනයක එකී සැපයුමට අදාළව නොතාරිස් ආඥා පනත අනුව විකිණීමේ ගිවිසුමක් ලියා අත්සන් කර ඇති විට, හෝ එම පනත බලාත්මක දිනට පෙර සම්පූර්ණ කරන ලද සහ අදාළ පළාත් පාලන ආයතනයෙන් අනුකූලතා සහතිකයක් ලබා ගෙන ඇති යම් සහාධිපත්‍ය නිවාස ඒකකයක් සැපයීම.

· සහාධිත්‍ය නිවාස ඒකක සැපයීම මත අදාළ වන වැට් බදු අනුපාතය 6% දක්වා අඩු කෙරෙන අතර, එකී සැපයුමට අදාළ යෙදවුම් බද්ද, 5% අනුපාතයට ගනනය කෙරේ.

· ඉදිකිරීම් කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් විසින් ඔවුන්ගේ පිටරට ව්‍යාපෘතිවලට සපයන භාණ්ඩ අපනයන ලෙස සලකා එකතු කළ අගය මත බදු නිදහස ලබා දෙනු ලැබේ.

ජාතිය ගොඩනැගීමේ බදු සංශෝධන -

· කපා ඔප දැමීමෙන් පසු ප‍්‍රතිඅපනයනය කිරීම සඳහා ආනයනය කරනු ලබන මැණික් ගල් මත අදාළ වන ජාතිය ගොඩනැගීමේ බදු නිදහස එම සේවාවන් සදහා විදේශ ව්‍යවහාර මුදලින් ගෙවීම් කර බැංකුවක් මගින් ශී‍්‍ර ලංකාවට පේ‍්‍රෂණය කර ඇත්නම් ප‍්‍රදානය කෙරේ.

· ඉදිකිරීම් ක්‍ෂේත‍්‍රයේ උප කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් විසින් සපයන සේවාවන් සඳහා දැනට පවතින බදු නිදහස ප‍්‍රධාන කොන්ත්‍රාත්කරුටද ලබා දෙනු ලැබේ.

· හෝටල් විසින් විදේශ ව්‍යවහාර මුදලට සේවා සැපයීම බද්දෙන් නිදහස් කෙරේ.

· ආනයනික පාම් තෙල් සම පාම් ඔලේන්වලින් දේශීයව නිෂ්පාදනය කරනු ලබන පාම් තෙල් බද්දෙන් නිදහස් කෙරේ.

· විනෝදාස්වාදය සහ ක්‍රීඩා සඳහා වන යාත්‍රා සහ නැව් ආනයනය කිරීම බද්දෙන් නිදහස් කෙරේ.

· දුම්වැටි මත ජාතිය ගොඩනැගීමේ බදු නිදහස ඉවත් කෙරේ.

· අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 50 හෝ ඊට වැඩි ආයෝජනයකින් යුක්ත ව්‍යාපෘති සඳහා, ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කරන හෝ ඉදිකිරීම් කටයුතු සිදු කරන කාල සීමාව තුළ, ආනයනය කරනු ලබන ව්‍යාපෘතියට අඳාල භාණ්ඩ බද්දෙන් නිදහස් කෙරේ.

මෝටර් වාහන මත සුඛෝපභෝගී බද්ද -

· වෑන් රථයක්, තනි කැබ් රථයක්, ද්විත්ව කැබ් රථයක්, මෝටර් සයිකලයක්, මොටර් ට‍්‍රයිසිකලයක් යනාදී වාහන හැර වෙන ඕනෑම වාහනයක් ඇතුළත් වන පරිදි ”නිශ්චිතව සඳහන් කරන ලද මෝටර් වාහනය” යන්නෙහි අර්ථ නිරූපනය සංශෝධනය කෙරේ. (මේ පිළිබඳ වැඩි විස්තර සඳහා මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රවෘත්ති නිවේදනය බලන්න)

කාබන් බද්ද -

· කාබන් බද්ද 2018 අංක 35 දරන මුදල් පනත යටතේ පනවා ඇත. මෙම බද්ද භාවිතා වන ඉන්ධන වර්ගය සහ වාහනයේ ප‍්‍රථම ලියාපදිංචියේ සිට ගතවී ඇති ආයු කාලය මත පදනම්ව වාහන අයිතිකරුවන් විසින් වාර්ෂික බලපත‍්‍රය අලූත් කරන අවස්ථාවේදී ගෙවිය යුතුය. මෙම බද්ද මෙම වර්ෂය (2019) සඳහා පමණක් අදාළ වන අතර 2019 දෙසැම්බර් 01 දින සිට ඉවත් කෙරේ.

විදේශ වාණිජ ගනුදෙනු මත අය බද්ද -

· ණයපත් හා හරපත් භාවිත කරමින් භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටතට කරන ගෙවීම් මත 3.5%ක විදේශ වාණිජ ගනුදෙනු මත අය බද්දක් පනවනු ලැබේ.

දුරකථන සන්නිවේදන කුලුනු බද්ද -

· දුරකථන සන්නිවේදන කුලුනු බද්ද 2018 අංක 35 දරන මුදල් පනත යටතේ පනවා ඇත. දැනට පවතින ප‍්‍රතිපාදන අනුව යම් දුරකථන ක‍්‍රියාකරුවෙකු විසින් බද්ද ගෙවීම පැහැර හැර ඇති විටෙක මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයක නඩු කටයුතු ආරම්භ කළයුතු වේග දුරකථන ක‍්‍රියාකරුවෙකු විසින් බද්ද ගෙවීම පැහැර හැර ඇති විටෙක මහේස්තා‍්‍රත් අධිකරණයක නඩු කටයුතු ආරම්භ කිරීමට පෙර අධිභාරයක් පැනවීම සඳහා ප‍්‍රතිපාදන සපසා ඇත.

· ඉහළ යන ඉල්ලූම සමග ජංගම දුරකථන තාක්ෂණය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වේ. රජයේ අරමුණ වන්නේ රටපුරා සිටින පාරිභෝගිකයින්ට විශිෂ්ඨ දුරකථන සම්බන්ධතාවයක් ලැබෙන බවට තහවුරු කිරීම වේ.

මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර අතුරු සම්මත ගිණුම ඉදිරිපත් කරමින් ඉදිරිපත් කළ රාජ්‍ය සේවක වැටුප් වැඩි කිරීම පිළිබඳ තොරතුරු -

මෙම පඩි වැඩිකිරීම් සිදු වනුයේ රා,ප.ච.ලේ.6/2016 සහ රනුග්ගේ වැටුෆ් කොමිසමේ නිර්දේශය අනුවය. එම වැඩිවීම්වල 50 % 2020 ජනවාරියේ සිටද ඉතිරිය 2021 ජනවාරියේ සිට ද සියලු රාජ්‍ය සේවකයන්ට ගෙවනු ලැබේ.

මෙම යෝජනා සියල්ල මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර මහතා විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද 2019 අයවැය යෝජනා අනුව ක්‍රියාත්මක කරන සංශෝධන වේ.

ලෝක වෙළඳපොල තුළ බොරතෙල් බැරලයක මිල මේ වන විට ඩොලර් 20-25 ත් අතර ප්‍රමාණයක් දක්වා අඩුවී ඇති නමුත් පොදුජන පෙරමුණ ආණ්ඩුව එම තෙල් මිල අඩුවීමේ සහනය ජනතාවට නොදෙමින් සිටියි.

මේ වන විට ලංකා වෙළඳපොලේ ඉන්ධන මිල ඇත්තේ ලෝක වෙළඳපොල තුළ බොර තෙල් බැරලයේ මිල ඩොලර් 70 වට පමණ තිබියදී එනම් 2019 නොවැම්බර් 10 වනදා ඉන්ධන මිල සූත්‍රය අනුව නියම කළ මිල යටතේය. 

මේ අතර ජනතාවට මිල සහනයක් නොදෙන ආණ්ඩුවේ කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක බන්දුල ගුණවර්ධන සඳහන් කරන්නේ වසරක කාලයක් සඳහා දේශීය වෙළඳපොලේ ඉන්ධන මිල ස්ථාවර මට්ටමකට පවත්වාගෙන යාමට ආණ්ඩුව ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දුවක් ගෙන ඇති බවය.මෙම කාලය තුළ ලෝක වෙළදපොලේ මිල උච්චාවචනයන් නොසලකා ස්ථාවර මිල මට්ටමේ ම ඉන්ධන මිළ පවත්වා ගෙන යන බවද ඔහු පැවසීය.නමුත් ප්‍රශ්නය ඇත්තේ ඉන්ධන මිල ස්ථාවර කර විදුලි සහ ජල බිල්පත් වැඩි කිරීමට ආණ්ඩුව කටයුතු කළහොත්ය. මේ සම්බන්ධව අවස්ථා ගණනක දී විෂය භාර අමාත්‍යවරුන් වෙතින් ප්‍රකාශ නිකුත් කෙරුණත් පාර්ලිමේන්තුව විසුරවීමත් සමඟ ඔවුන් නිහඩ වූ බවක් දක්නට ලැබිණ. නමුත් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ අවස්ථා ගණනක සඳහන් කර සිටියේ මහ මැතිවරණයෙන් පසුව ආණ්ඩුව අනිවාර්යයෙන් විදුලි සහ ජල බිල්පත් ගාස්තු ඉහළ දමනු ඇති බවය. අනෙක් අතට කොරෝනා වෛරසය ව්‍යාප්තවීම හමුවේ ලෝකයේ ආර්ථික අර්බුදයක් මතුවුවහොත් ආනයනික භාණ්ඩ මිල ඉහළ යාමටද වැඩි ඉඩක් පවතී. එවැනි තත්වයක් මතුවුවහොත් මෙරට වෙළඳපොල තුළද භාණ්ඩ හා සේවා මිල ඉහළ යාමත් අනිවාර්යයක් වන අතර ජනතාවට ඉන්ධන මිල සහනය වෙනුවට එදාවේල කන්නත් අති දුෂ්කර තත්ත්වයකට මුහුණ දෙන්න සිදුවීම ගැන අවබෝධ කරගන්න අමුතුවෙන් ආර්ථික විද්‍යාව ඉගෙන ගන්නට අවශ්‍ය නොවේ.

කාබන් බද්ද 2018 අංක 35 දරන මුදල් පනත යටතේ පනවා තිබූ අතර එය 2019 දෙසැම්බර් 01 දින සිට ඉවත් කිරීමට රජය විසින් තීරණය කර තිබේ.

කාබන් බද්ද භාවිතා වන ඉන්ධන වර්ගය සහ වාහනයේ ප‍්‍රථම ලියාපදිංචියේ සිට ගතවී ඇති ආයු කාලය මත පදනම්ව වාහන අයිතිකරුවන් විසින් වාර්ෂික බලපත‍්‍රය අලූත් කරන අවස්ථාවේදී ගෙවිය යුතුව තිබුණි.

නමුත් දැන්  එය 2019 වසර අවසානයේ සිට ගෙවිය යුතු නැත.

ශී‍්‍ර ලංකාවට අමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 500ක මූල්‍ය පහසුකමක් සැපයීම සදහා චීන සංවර්ධන බැංකුව සමග මෙරට ඊයේ (18) ගිවිසුමකට එළැඹ ඇත.

ගිවිසුමට අත්සන් තබනු ලැබුවේ ශී‍්‍ර ලංකාව වෙනුවෙන් භාණ්ඩාගාර ලේකම් එස්. ආර්. ආටිගල සහ චීන සංවර්ධන බැංකුව වෙනුවෙන් එහි නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්‍ෂ වැන් වෙයි විසිනි. 

වසර 10කින් ආපසු ගෙවීමේ පදනම මත චීන සංවර්ධන බැංකුව මෙම මූල්‍ය පහසුකම ලබාදී තිබේ.

2019 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය 2.7ක් ලෙස පැවැතියත් 2020දී ශ්‍රී ලංකා ආර්ථික වර්ධනය 3.3ක් දක්වාත් 2021දී ආර්ථික වර්ධනය 3.7ක් දක්වාත් ඉහළ යනු ඇති බව ලෝක බැංකුව සඳහන් කරයි.

2019 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාව 2.7 ආර්ථික වර්ධනයක් අත්කර ගත්තත් පාස්කු ප්‍රහාරයෙන් පසුව හා දේශපාලන අර්බුද වලින් පසුව නැවතත් ආයෝජන යථා තත්ත්වයට පත්වීම, අපනයන වර්ධනය වීම හරහා මෙසේ ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයේ වර්ධනයක් ඇතිවිය හැකි බව ලෝක බැංකුව සඳහන් කරයි.

මේ වසරේ ආර්ථික වර්ධනයන් තුළින් දකුණු ආසියාවේ ශ්‍රී ලංකාවට පසුපසින් සිටින්නේ ඇෆ්ගනිස්ථානය පමණි. මේ වසරේදී දකුණු ආසියාවේ ඉහළම ආර්ථික වර්ධනය අත්කර ගැනීමට සමත්ව ඇත්තේ බංග්ලාදේශයයි. එය 8.1කි.

දකුණු ආසියාව පිළිබඳව ඔවුන්ගේ නවතම වාර්තාවක මේ බව දැක්වෙයි.

සමස්තයක් ලෙස දකුණු ආසියාවේ ආර්ථික වර්ධනය මේ වසරේදී පහළ යනු ඇති බවත් ලෝක බැංකුව සඳහන් කරයි. මේ වසර අවසන් වන දකුණු ආසියාවේ ආර්ථික වර්ධනය සියයට 5.9ක් දක්වා පහළ යනු ඇති බව ලෝක බැංකුව සඳහන් කරයි.

මේ වනවිට ලෝක වෙළෙඳපොළේ බොරතෙල් මිල ගණන් ඉතිහාසගත අයුරින් පහත වැටී ඇතත් එහි වාසිය ජනතාවට ලබාදීමට වත්මන් රජය කටයුතු නොකිරීමේ අතුරු ප්‍රතිපලයක් ලෙස මෙරට ඉන්දන බෙදාහැරීමේ දී සිටින ඉන්දීය ඛනිජ තෙල් (IOC) සමාගමට රුපියල් කෝටි මිලියන ගණනාවක අමතර ලාභයක් හිමිව ඇත.

වත්මන් ආණ්ඩුවේ අදුරදර්ශී ආර්ථික කළමනාකරණය හේතුවෙන් බිඳවැටී ඇති ආර්ථිකයට කිසියම් හෝ සහනයක් ලබා ගැනීම සඳහා රජය ඉන්දන මිල පහත නොදමා සිටිය ද එයින් ඉන්දීය IOC සමාගමට දැවැන්ත ප්‍රතිලාභයක් අත්වීම ආර්ථික ක්ෂේත්‍රයේ බලවත් සැකයකට බඳුන් ව ඇත. 

ආණ්ඩුවේ කිසියම් පිරිසක් මහ මැතිවරණයේ ප්‍රචාරක කටයුතු වෙනුවෙන් එම සමාගමෙන් යම් 'කොමිස්' මුදලක් ලබාගනිමින් සිටින්නේ ද යන කාරණය ද මේවනවිට දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ කතාබහට ලක්වෙමින් තිබේ.

සිංගප්පුරු වෙළඳ පොලේ බ්‍රෙන්ට් වර්ගයේ බොරතෙල් බැරලයක මිල ඇ.ඩො. 65 ක් ව තිබියදී 2019 සැප්තැම්බර් මස අවසන් වරට මිල සුත්‍රයට අනුව තෙල් මිල පහත පරිදි සංශෝධනය කරන ලදී.

ඒ අනුව, ඉන්දීය IOC සමාගම ද ඔක්ටේන් පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 137කට ද ඔටෝ ඩිසල් ලීටරයක් රුපියල් 104 කට ද අලෙවි කරනු ලැබුවේ උපරිම ලාභයක් ද තබා ගනිමිනි. 

එහෙත්, අද වන විට ලෝක වෙලඳ පොලේ බොරතෙල් මිල 30 % ටත් වඩා අඩු ප්‍රමාණයකින් අඩු වී ඇත. 2019 සැප්තැම්බෙර් මස ඇ.ඩො. 65 සිට අද වන විට ඇ.ඩො 45 දක්වා බ්රෙන්ට් වර්ගයේ තෙල් බැරලයක මිල බෙහෙවින් අඩු වී ඇත.

ඒ අනුව, මෙම රජය ජනතාවට සහන දීම පිළිබඳව සැබෑ ලෙසම උනන්දුවක් දක්වන්නේ නම් 2019 සැප්තැම්බර් 10 ට සාපේක්ෂව 2020 මාර්තු වන විට පෙට්රල් සහ ඩීසල් ලීටරයක මිල රු 20 කින් අඩු කිරීමට අවස්තාව තිබෙන බව හිටපු මුදල් ඇමති මංගල සමරවීර පසුගියදා නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේය.

එහෙත් රජය මෙන්ම, IOC ඉන්දීය සමාගම ද එම වාසිය පාරිභෝගිකයින්ට ලබාදීමට මෙතෙක් කටයුතු කර නොමැත.

 ඉන්ධන මිල අඩු කරන්නේ නැහැ - රජය දැඩි ස්ථාවරයක 

ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවේ සභාපති සුමිත් විජේසිංහ 

මේ අතර ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව පවසන්නේ, මෙම අවස්ථාවේ ඉන්ධන මිලෙහි වෙනසක් සිදු නොකරන බවයි. 

එහි සභාපති සුමිත් විජේසිංහ පැවසුවේ ලෝක වෙළද පොලේ තෙල් මිල අඩුවීමේ වාසිය ඍජුවම ජනතාවට ලැබෙන වැඩපිළිවෙලක් සකස් කිරීමෙන් පසුව මෙරට ඉන්ධන මිල අඩු කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමුවී ඇති බවයි.

ඉන්ධන මිල අඩුවීම හරහා ජනතාවට නිසි ලෙස සහන නොලැබෙන තත්ත්වයන් මතුවිය හැකි බවද ඔහු මෙහිදි ප්‍රකාශ කළේය.

ආනයනික ලොකු ලූනු කිලෝවක් සඳහා වන බද්ද රුපියල් 39 කින් පහළට දැමීමට රජය තීරණය කර තිබේ.

ඒ අනුව ආනයනික ලොකු ලූනු කිලෝවක් සඳහා වන බද්ද අද (1) මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට රුපියල් 39.00 කින් පහළ දැමීමට කටයුතු කරන බව කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා සඳහන් කරයි.

බද්ද පහළ දැමීමත් සමඟ වෙළඳපලෙහි දැනට පවතින ලොකු ලූනු කිලෝවක මිලෙන් රු. 50 ත් 70 ත් දක්වා මිලකින් අඩුවනු ඇතැයි අමාත්‍යාංශය කියයි.

වෙළපළෙහි ලොකු ලූනු කිලෝවක මිල ඉහළ යාම හේතුවෙන් පාරිභෝගික ජනතාව අපහසුතාවයට පත්වන බැවින් මෙම තීරණයට එළඹි බව කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි

ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය ‌මේ වනවිට තරමක අර්බුදකාරී තත්ත්වයකට පත්වෙමින් ඇති අතර ඒ අනුව රජයේ සුරැකුම්පත් හි විදෙස් හිමිකාරීත්වය 2020 මාර්තු 04 දින වන විට රු. බිලියන 83 ක් දක්වා පහත වැටී ඇත. 

මෙම අගය 2020 පෙබරවාරි 26 දිනය වන විට දැක්වුණේ රු. බිලියන 91.24 ක් වශයෙනි. මේ අනුව ගෙවී ගිය සතිය තුළ දී විදෙස් ආයෝජකයින් විසින් රු. බිලියන 8.23 ක සිය ආයෝජන ශ්‍රී ලංකාවෙන් ඉවත් කර ගැනීමට කටයුතු කර ඇත.

මේ අතර කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ සියලු කොටස් මිල දර්ශකය පසුගිය 6 වනදා  මධ්‍යහ්න 12.00 වන විට ඒකක 113 ක පහළ යාමක් වාර්තා කර තිබේ. මෙය පෙර දිනයට සාපේක්ෂව 2% ක කඩා වැටීමකි. එසේම S&P SL20 දර්ශකය ද ඒ වන විට ඒකක 57.83 කින් පහළ ගොස් තිබුණි.

ශ්‍රී ලංකා සංචාරක සංවර්ධන අධිකාරිය සඳහන් කරන ආකාරයට 2020 පෙබරවාරි මාසයේදී සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම 17.7% පහත වැටී ඇත. 2019 වර්ෂයේදී මෙම කාලසීමාව තුළදී සංචාරකයින් 252,033ක්  ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අතර මෙම පෙබරවාරි මාසයේ පැමිණ ඇත්තේ 270,507ක් පමණි.

ජනවාරි මාසයේද සංචාරකයින්ගේ පැමිණිම 6.5% කින් අඩුවී ඇත. මෙයට ප්‍රධාන හේතුව වී ඇත්තේ ලෝකය පුරා ශ්‍රීඝයෙන් ව්‍යාප්ත වන කොරෝනා වෛරසයේ බලපෑමයි. 

එස්.රනුග්ගේ ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් රාජ්‍ය සේවයේ වැටුප් විෂමතා ඉවත් කිරීමේ කමිටු නිර්දේශ අනුව එම සියලු රාජ්‍ය නිලධාරින්ගේ වැටුප, පසුගියදා  (24) අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් ගනු ලැබූ තීරණය අනුව 2020 ජනවාරි 01 සිට තව දුරටත් වැඩි වෙයි.

එම අගය අමුණා ඇති වගුවල 1:4:5 අනුපාතයට අනුව වැටුප් ගැලපූ විට යෝජිත ආරම්භක වැටුප යනුවෙන් සඳහන් කර ඇත.

උදාහරණ ලෙස මෙම නව වැටුප් වැඩි කිරීම අනුව විධායක ශේණියේ නිලධාරියකුගේ ආරම්භක වැටුප රුපියල් 9,587කින් ද, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයකුගේ වැටුප රුපියල් 23,975කින් ද වැඩි වේ. රාජ්‍ය සේවයේ පහළම සේවකයාගේ වැටුප රුපියල් 3,000කින් වැඩිවන අතර කළමනාකරණ සහකාරවරයකුගේ වැටුප රුපියල් 4,320කින් ද, සංවර්ධන නිලධාරියකුගේ වැටුප 5,040කින් ද, වැඩි වේ. මෙම සියලු වැඩි කිරීම් සිදු කර ඇත්තේ එම නිලධාරීන්ගේ වැටුප 2020 ජනවාරි වන විට 2015 ආරම්භක වැටුපට සාපේක්ෂව 107% ප්‍රතිශතයකින් වැඩ කර තිබීමට අමතරවයි. කෙසේ වෙතත් පසුගියදා  (24) අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් තීරණය කරන ලද පඩි වැඩිවීමේ 50% ප්‍රතිශතය 2020  ජනවාරි සිට ගෙවන අතර ඉතිරිය 2021 ජනවාරි සිට ගෙවනු ලැබේ. 

එම සෑම වගුවකම 2020.01.01 දිනට ආරම්භක වැටුප යනුවෙන් සඳහන් කර ඇත්තේ සේවකයාගේ 2015 ආරම්භක වැටුපට සාපේක්ෂකව 2020 ආරම්භක වැටුප 107%කින් වැඩි කිරීමෙන් පසුව පිහිටුවන ලද මාසික වැටුපේ අගයයි.

වැටුප් වැඩිවීමේ වැඩිදුර විස්තර මෙසේය.